Wat betekent de corona-crisis voor de onderzoekers, nu de archieven gesloten zijn en geplande conferenties en seminars in binnen- en buitenland voorlopig zijn afgeblazen. In onderstaande blog beschrijft Azarja Harmanny de impact van deze historische tijden op zijn eigen onderzoek. 

Onderzoek doen in historische tijden

door Azarja Harmanny

Eind februari liep ik nog zorgeloos handen te schudden in Indonesië. Ik was daar als spreker op een seminar op uitnodiging van een stichting van families van veteranen. Tijdens mijn verblijf werden in Nederland de eerste coronagevallen vastgesteld. Indonesië was toen officieel nog vrij van het virus, al was daar ook de nodige scepsis over. Pas toen ik op de weg terug naar huis was, tijdens een tussenlanding op Singapore Airport, begon het wat ongemakkelijk te voelen. Het wemelde er van de mondkapjes en health care functionarissen. De Koning moest toen nog op staatsbezoek gaan.

Achteraf bleek dat ongemakkelijke gevoel niet onterecht: de fixer en vertaler waarmee ik in Indonesië heel prettig had samengewerkt, ligt inmiddels al weken in het ziekenhuis. Hij is nu van de beademing af, maar covid-19 heeft hem flink te grazen genomen. Door de verhalen die hij vertelt als hij buiten het oog van de verpleging kans ziet voor een videogesprek (wat dus niet is toegestaan) gaan de rillingen over mijn rug. Gelukkig kan hij nog lachen. En als een Javaan niet meer lacht is het pas echt mis.

Zijn situatie zorgt ervoor dat ik mijn eigen situatie goed kan relativeren. Natuurlijk zijn er hindernissen die de coronacrisis heeft opgeworpen voor ons als onderzoeksgroep en voor mijn eigen deelstudie. Het Nationaal Archief, de natuurlijke habitat van de historicus, is dicht. Workshops, seminars en andere bijeenkomsten zijn afgelast. Ik kan thuis maar gedeeltelijk werken, want mijn partner heeft een vitaal beroep en we hebben twee kleine kinderen. Als dit lang duurt loop ik vertraging op.

Maar ik voel me ook dankbaar. Dat wij als gezin tot nu toe gezond zijn. Dat ik zoveel tijd met mijn zoontjes kan doorbrengen en de jongste zijn eerste stapjes kan zien zetten (behalve de állereerste stapjes, die zette hij natuurlijk net toen ik in Indonesië was). En we zijn niet de eersten die onder moeilijke omstandigheden ons werk moeten doen. Dat Shakespeare enkele van zijn beste werken in pest-quarantaine schreef is al vaak aangehaald de afgelopen weken. Maar ook de historicus Fernand Braudel schreef zijn meesterwerk La Méditerranée et le Monde Méditerranéen à l'époque de Philippe II in Duitse krijgsgevangenschap tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Naar die oorlog is de afgelopen dagen ook veel verwezen, onder meer door premier Rutte en de Duitse bondskanselier Merkel. In hoeverre is deze situatie nu eigenlijk vergelijkbaar met een oorlogssituatie? Er zijn natuurlijk veel verschillen, maar de onzekerheid en willekeur doen zeker aan oorlog denken. Niemand weet hoe lang het nog gaat duren. Iedereen kan slachtoffer worden. Ook het contrast tussen de beleving van mensen die er persoonlijk door worden getroffen en mensen voor wie dat niet geldt, vind ik een parallel. Zo las ik gister in een (kopie van een) dagboek van een artillerist de volgende zin:

Opmerkelijk is het scherpe contrast van deze vredige stilte en dan te moeten weten, dat daar verderop ergens mensen in doodsnood kunnen verkeren.

Dat had zomaar een quote kunnen zijn die u of ik in een dagboek had gekrabbeld één dezer dagen. En zo helpt deze situatie om me een klein beetje beter in de situatie van mensen in oorlogstijd te verplaatsen.

Bij de foto, bovenaan deze pagina: 

Foto genomen voorafgaand aan het seminar Roles of the Indonesian Military Academy in the guerrilla warfare of the Yogyakarta area op 21 februari. Naast Azarja Harmanny  (4e van rechts) waren van het onderzoeksprogramma Martijn Eickhoff (3e van links) en Tico Onderwater (3e van rechts) aanwezig. In het midden luitenant-generaal (gep.) Sayidiman Suryohadiprodjo (92), die in de Siliwangi-divisie vocht tegen de Nederlanders.

 

 

Indonesië dekolonisatie onderzoek
Groepsfoto in de kraton van Yogyakarta na afloop van het seminar 'Roles of the Indonesian Military Academy in the guerrilla warfare of the Yogyakarta area' op 22 februari.